Phân tần loa là gì? Nguyên lý hoạt động và cac loại phân tần loa

 Phân tần loa là một thuật ngữ chuyên ngành nhưng quen thuộc với những người quan tâm tới các thiết bị âm thanh. Đây là một bộ phận quan trọng của các thiết bị điện tử như loa, dàn âm thanh,… Nó giúp bảo vệ loa, cắt tần số mang đến chất lượng âm thanh tốt khi sử dụng. Vậy phân tần loa là gì? Chúng có vai trò gì, hãy cùng Lạc Việt Audio tìm hiểu chi tiết qua một số thông tin dưới đây nhé. 

Phân tần loa là gì? 

Phân tần loa là một bảng mạch điện tử bao gồm các linh kiện như điện trở, tụ điện, cuộn cảm có nhiệm vụ cắt tần số và chia tần số ra các loa phù hợp giúp người dùng có được âm thanh chất lượng cao. 

Nói cách khác, phân tần là một bộ lọc âm thanh hay các tín hiệu âm thanh khác nhau. Sau đó, âm thanh sẽ được lọc ra trong khoảng 2 – 3 dải âm để phù hợp với từng dòng loa khác nhau.

Phân tần loa được sử dụng trong nhiều dòng loa như bass, mid, treble,… Ngoài ra chúng còn sử dụng cho loa 2 đường tiếng loa 3 đường tiếng, loa toàn dải, loa full, loa sub,… Mục đích của phân tần loa để bảo vệ, cắt tần số âm thanh của loa. 

Nguyên lý hoạt động của phân tần loa 

Nguyên lý hoạt động của phân tần loa phụ thuộc vào các linh kiện tạo nên bảng mạch phân tần như điện trở, cuộn cảm, tụ điện. Mỗi bộ phận sẽ đảm nhiệm một nhiệm vụ và tính năng hoạt động khác nhau. 

Vai trò của điện trở trong phân tần loa 

Điện trở có nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong loa treble có tính năng giảm cường độ dòng điện đi qua loa và bảo vệ loa không xảy ra tình trạng cháy nổ khi hoạt động với công suất lớn.

Loa treble có tần số hoạt động cao hơn so với các loại loa khác, nên cuộn dây điện từ thường sẽ được cuốn nhiều lớp với kích thước dây vô cùng nhỏ.

Khả năng chịu tải của loa treble thấp, bởi đa số các cuộn dây điện từ của loa treble làm bằng đồng và có kích thước nhỏ. Vì thế, điện trở phải làm giảm cường độ của nguồn điện đi qua để nâng cao tuổi thọ cho thiết bị.

Vai trò của cuộn cảm trong phân tần loa 

Một linh kiện không thể thiếu trong phân tần mạch loa là cuộn cảm. Nó có chức năng chặn tần số âm thanh cao và chỉ cho tần số âm thanh thấp đi qua.

Nói cách khác, linh kiện sẽ loại bỏ tần số cao và giữ lại tần số thấp để loa bass rời hoạt động tốt hơn. Nếu loa bass có công suất lớn thì cuộn cảm phải có kích thước lớn để tránh tình trạng loa bị cháy nổ và hoạt động kém hiệu quả. 

Vai trò của tụ điện trong phân tần loa 

Trong phân tần loa không thể thiếu tụ điện, vì chúng giúp ngăn chặn tần số âm thanh thấp, để âm thanh tần số cao được đi qua dễ dàng. Trái ngược với nhiệm vụ hoạt động của cuộn cảm, chỉ cho âm tần cao đi qua và giữ lại tần âm thấp để loa treble hoạt động tốt. 

Lý do mà tụ điện ngăn chặn âm tần thấp bởi vì âm thấp có nhiều năng lượng, nên rất dễ làm cháy nổ loa đặc biệt là loa treble.

Phân tần loa gồm mấy loại 

Phân tần loa có 2 loại chính là phân tần 2 đường tiếng và phân tần 3 đường tiếng. 

Phân tần 2 đường tiếng: 

Ở các dòng loa chỉ có loa bass và loa treble là sử dụng phân tần 2 đường tiếng. Đối với loa sử dụng để hát karaoke thì có tần số cắt của phân tần 2 đường tiếng khoảng 5600Hz.

Ngoài ra, những loa sử dụng để nghe nhạc, loa bluetooth trang bị tần số cắt của phân tần 2 đường tuyến khoảng 3200 Hz. Chúng thường được sử dụng trong các dòng loa âm trần, loa treo tường.

Phân tần 3 đường tiếng 

Ở các dòng loa sử dụng 1 loa bass, 1 loa mid và 1 loa treble là áp dụng phân tần 3 đường tiếng. Mỗi loa có trang bị tần số cắt khác nhau như sau: 

• 20 Hz – 1500 Hz: Loa bass.
• 1500 Hz – 7000 Hz: Loa mid.
• 7000 Hz – 17000 Hz: Loa treble.

Chúng thường được sử dụng trong các dòng loa karaoke, loa nghe nhạc, loa hội trường, loa array,… 

Ngoài ra còn một số phân tần khác như: 

Bộ phân tần loa 4 đường tiếng: Là mẫu loa được thiết kế cho một thùng với 4 loa trở lên, những dải tần số được phân bổ bao gồm: âm trầm, âm trung trầm, âm bổng trung, âm bổng. 

Bộ phân tần loa 5 đường tiếng: Dải loa được chia nhỏ theo loa tương ứng và âm trầm, dải trầm, âm trung, âm trung và âm bổng được gán cho các loa thích hợp. Điều này cho phép bạn đáp ứng dải tần số mong đợi để có âm thanh hoàn hảo.

Vì sao cần sử dụng mạch phân tần loa? 

Dải phân tần loa hoạt động trong từng loa là khác nhau, vì mỗi thiết bị loa có cấu tạo hoàn toàn không giống nhau. Phân tần cho từng loa là khác nhau bởi chúng có tần số hoạt động, kích thước, vật liệu, thương hiệu sản xuất khác nhau. 

Tuy nhiên, phân tần loa có nhiệm vụ chung là bảo vệ loa, tăng tuổi thọ cho sản phẩm và mang đến chất lượng âm thanh tốt tới người dùng. Nếu nhà sản xuất không trang bị phân tần loa thì sản phẩm không được bảo vệ, dễ gây cháy nổ trong lúc hoạt động và hoạt động sai chức năng được thiết lập sẵn, điển hình là loa treble.

Đồng thời, phân tần mạch còn tác động tới chất lượng âm thanh phát ra. Thiết bị muốn mang đến chất âm tuyệt vời thì phân tần mạch loa và loa phải đồng bộ với nhau. Nếu chúng không đồng bộ thì dải âm cho ra sẽ bị lệch pha. Đặc biệt, chất âm phát ra không được hay và có thể gây hại cho loa.

Một số mạch phân tần loa được sử dụng phổ biến hiện nay

Mạch phân tần loa NDT TP-101H MONITOR: 1.600.000 VND

Chuyển sử dụng cho các dòng loa kiểm âm của hệ thống âm thanh hội trường sân khấu, mạch được loại bỏ dải tần số cao 8K > 20K giúp loa hoạt động gần với các micro tránh được tần số hú rít trong loa treble.

Mạch phân tần loa 2 đường tiếng AB-502: 400.000 VND

AB-502 sử dụng linh kiện cao cấp, nên cắt tần số rất chuẩn, Bass- Treble tách bạch rõ ràng 3 đường tiếng đặc biệt không có tạp âm. Thường được sử dụng để đóng loa nghe nhạc loa hát Karaoke cần độ chính xác cao. Đặc biệt nhiều loa không có phân tần mà chỉ sử dụng trực tiếp tụ cản thôi thì thường dễ cháy loa và âm ra không chuẩn thì nên thay thế bằng một đôi phân tần để đảm bảo an toàn cho loa và cải thiện âm thanh đầu ra .

Mạch phân tần loa 3 đường tiếng PA-3T: 980.000 VND

Mạch được sử dụng cho các dòng loa hội trường, sân khấu có bass 20-25-30 có đường kính cuộn âm từ 75 trở lên. 

Mạch phân tần loa NDT TP-101H: 1.400.000 VNĐ/ 1 cặp 

Mạch được sử dụng cho các dòng loa full, loa array đơn bass 30 có đường kính cuộn từ 75cm, 100cm. Chúng cho tiếng bass không bị méo, loa treble hoạt động kết hợp cùng dải mid tốt. 

Mạch phân tần loa NDT TP-201H: 1.500.000 VNĐ/ 1 cặp 

Mạch lọc phân tần loa được sử dụng cho các dòng loa full, loa array đôi. Miixu kia bass cho ra một dải tần khác nhau và sẽ được cộng hưởng chất âm lại cho ra dải MID sáng, dải MID LOW trầm ấm, dải treble kết hợp MID HIGH & HIGH giúp loa treble hoạt động không bị chói. 

Mạch phân tần loa NDT TP-350 dành riêng cho loa treble: 300.000 VND

Mạch phân tần loa được thiết kế cho các dải tần số cao dạng nhỏ, sử dụng tốt cho các dòng loa treble 350 – treble giấy,… Chúng giúp loa treble hoạt động ổn định, không bị chói, có điện trở tải bớt lượng điện cho loa treble khi hoạt động ở mức quá cao. 

Mạch phân tần loa NDT TP-450 dành riêng cho loa treble: 950.000 VND

Mạch được thiết kế dành riêng cho loa tần số cao, chúng được làm 100% dây đồng nguyên chất chịu nhiệt cao, tự lọc, điện trở loại cao cấp. Mạch có bóng đèn nhằm tải bớt lượng điện cho loa treble khi hoạt động quá tải, giúp bảo vệ coil treble ít bị cháy coil. 

Mạch phân tần loa NDT TP-118S dành riêng cho loa sub: 1.500.000 VND

Mạch lọc được thiết kế dành riêng cho loa SUB, Bass 40>50 mạch có nhiệm vụ loại bỏ sạch tần số cao tăng áp cho công xuất đầu ra. Tuy nhiên khi sử dụng mạch lọc này vẫn phải qua thiết bị Crossover phân tần số bằng điện để lựa chọn dải tần số phù hợp cho loa, vì đây chỉ là mạch phân tần subwoofer thụ động. 

Mạch phân tần loa 3 đường tiếng NDT TP-4C1R: 1.500.000 VND

Mạch được thiết kế 3 way dành cho những dòng loa Bass 30 > 40 có đường kính cuộn coil 65 trở lên, loa trung mid 12 > 16, loa treble 350 > 450 > 750. Sử dụng dây đồng chịu nhiệt 100% linh kiện loại tốt để đáp ứng với những khách hàng có nhu cầu chơi âm thanh lớn, thường hay sử dụng cục đẩy công suất lớn. 

Trên đây là một số thông tin về mạch phân tần loa cũng như nguyên lý hoạt động của chúng trong loa. Hy vọng những thông tin này giúp bạn hiểu thêm về bộ phận quan trọng này trong loa. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về phân tần loa hay các thiết bị âm thanh khác như cục đẩy, vang số,… hãy liên hệ ngay cho chúng tôi qua số điện thoại 0982 655 355 để được tư vấn và mua hàng nhanh nhất nhé. 

Duy Shinota

Là người kinh doanh trong lĩnh vực âm thanh hơn 15 năm qua ,tôi hiện là giám đốc tại Lạc Việt Audio -nhà phân phối thiết bị âm thanh số 1 Việt Nam.Chúng tôi chuyên cung cấp và setup các sản phẩm thiết bị và hệ thống âm thanh chuyên nghiệp có chất lượng tốt nhất cùng mức giá cạnh tranh hàng đầu tại thị trường trong nước