Hướng dẫn cách sử dụng bàn mixer karaoke cho âm thanh chuẩn nhất

Mixer đang dần quen thuộc với người dùng các thiết bị âm thanh tại Việt Nam, tuy nhiên để có thể sử dụng một cách thuần thục được chúng lại là điều không hề dễ dàng, đặc biệt là các dòng mixer có nhiều chức năng, hiệu ứng. Vì vây, hôm nay Lạc Việt Audio sẽ hướng dẫn sử dụng mixer cơ bản nhất cho bạn có được phần nào kinh nghiệm trong quá trình sử dụng.

Tại sao cần biết cách sử dụng mixer?

Mixer là một thiết bị tiếp nhận các tín hiệu từ micro, nhạc cụ, hay bất kỳ thiết bị âm thanh khác. Chúng sẽ thực hiện nhiệm vụ xử lý hiệu chỉnh các tín hiệu âm thanh theo ý muốn của người nghe và đưa qua cục đẩy và phát ra loa.

Nhìn bề ngoài bàn mixer có thể gây hoảng hốt cho nhiều người ví nó có quá nhiều các nút bấm, các nút điều chỉnh. Làm sao để có thể sử dụng chúng một cách thành thạo mà hiệu quả lại cao nhất là một quá trình lâu dài.

Biết cách sử dụng bàn mixer sẽ mang đến cho bạn nhiều tiện lợi, chúng có thể biến giọng ca của bạn thành một giọng ca vàng. Hơn nữa việc điều chỉnh các nút đó sẽ giúp âm thanh trở nên rõ ràng, hài hoà có tác động rất lớn đến tâm trạng của người hát. Người ta thường hát karaoke để tinh thần thoải mái, giảm bớt mệt mỏi nên hãy học cách sử dụng mixer để những giây phút thư giãn trở nên hoàn hảo hơn.

Hướng dẫn sử dụng mixer cơ bản

Điều đầu tiên bạn cần biết là cách xử lý mixer từ vừa đến lớn. Khi học sử dụng mixer bạn nên sử dụng các dòng mixer 8 line trở nên để có thể nắm rõ các tính năng hiệu ứng của thiết bị.

Nhiệm vụ của từng bộ phận trên mixer

Trước khi biết cách sử dụng mixer karaoke chúng ta cần hiểu rõ hơn về từng bộ phận cũng như nhiệm vụ của chúng

• MIC: Ngõ nhập dành cho micro hoặc những nhạc cụ có độ khuếch đại yếu
• Ngõ nhập nhập có thể sử dụng Balanced hoặc Unbalanced  để đảm bảo độ an toàn cũng như tránh sock điện khi rút jack hoặc cắm vào đột ngột lúc máy đang hoạt động. Các ngõ cắm này thường sử dụng jack canon.
• LINE: Ngõ nhập dành cho các nguồn tín hiệu chuẩn đã qua xử lý và khuếch đại có biên độ tín hiệu từ 0.7V đến 1.4 V
• INSERT: Ngõ nhập dùng để chèn tín hiệu, chỉ sử dụng Unbalanced. Ngõ này đưa tín hiệu ra và trở về trên cùng 1 jack để sửa tiếng cho từng đường khi chúng ta muốn sử dụng thêm các thiết bị xử lý tín hiệu dùng để gây hiệu quả mà mixer không có chức năng đó.
• DIRECT OUT( Balanced hoặc Unbalanced) : Ngõ ra của tín hiệu không đi qua Volume tổng.Thường dùng cho các thiết bị thu âm
• AUX: Ngõ chia tín hiệu, ngõ này chia ra làm 2 loại : AUX PRE và AUX POST.
• AUX PRE: tín hiệu được chia không đi qua volum( Fader) thường được dùng cho monitor, ban nhạc hoặc cho xe đài, quảng cáo…
• AUX POST: tín hiệu được chia đi qua volum ( Fader) tức là khi đẩy volum to nhỏ thì tín hiệu của AUX cũng bị ảnh hưởng theo. AUX này thường được dùng để trộn EFFECT
• AUX SEND (Balanced hoặc Unbalanced): Ngõ gửi tín hiệu AUX đi đến các máy xử lý tín hiệu (Echo , phase…) hoặc dùng để monitor cho ban nhạc Control ca, quảng cáo, xe đài…
• AUX RETURN (Balanced hoặc Unbalanced): Ngõ nhập tín hiệu trở về của các đường Auxsend.
• SUB OUT (Balanced hoặc Unbalanced): Đường Out ra của tín hiệu tổng( master)
• CR OUT (Balanced hoặc Unbalanced):Đường Out kiểm tra tín hiệu hoặc để control.
• TAPE OUT (Unbalanced): Dùng để đưa tín hiệu đến đầu Tape.
• TAPE IN (Unbalanced): Dùng để đưa tín hiệu từ Tape vào.
• MAIN OUT(Balanced hoặc Unbalanced):Đường out Left và Right xuống Main.
• MAIN INSERT(Left / Right): Dùng để chèn thêm bộ sửa tiếng hoặc xử lý tín hiệu cho đường out xuống main.
• MONO OUTPUT (Balanced hoặc Unbalaced) :Ngõ nhập chung tín hiệu out ra của hai đường Left và Right.
• Công tắc POWER: Công tắc nguồn.
• PHANTOM ( 48V ): Công tắc đưa điện DC cung cấp cho Micro condenser ( hay còn gọi là Micro tĩnh ).
• HEADPHONE: Ngõ cắm ra Headphone để nghe tín hiệu tổng quát (Dùng Jack stereo)
• SUM: Đường ra của tín hiệu tổng, dùng để kiểm tra hoặc dùng thêm Main cho một hướng khuếch đại khác để có thể khống chế riêng biệt .

Hướng dẫn sử dụng các kênh của mixer

Quan trọng nhất trong việc tìm hiểu và học các sử dụng bàn mixer chính là các kênh hay còn gọi là line của mixer. Hẫu hết trên các sản phẩm mixer đều có thiết kế các kênh được bố trí thành từng dải. Tín hiệu được dẫn vào thiết bị và đưa qua các bộ điều khiển của các kênh với núm tăng âm lượng ở trên và các núm điều chỉnh ở dưới.

Đẻ tín hiệu vào các kênh mixer, bạn cắm các thiết bị vào jack cắm mic – đây là loại đầu nối XLR dành cho các thiết bị âm thanh như micro. Dọc xuống dưới là các núm vặn được gọi là các dải kênh

Hướng dẫn sử dụng núm Gain hoặc Trim hoặc Sens

Trên các dải kênh của mixer đều có các núm vặn với nhãn Gain hoặc trim hoặc sens. Chúng đều có nghĩa là khuếch đại. Vậy hiệu một cách đơn giản thì chúng có chức năng điều chỉnh tín hiệu đầu vào. Khi bạn vặn các núm điều chỉnh này thì dòng tín hiệu sẽ lơn hơn hoặc nhỏ đi vào mixer. Âm thanh thu được sẽ bao gồm nhiều tạp âm, khi đó, hệ tống sẽ cắt đi các tín hiệu có cường độ yếu do đó núm này còn được gọi là loại bỏ.

Nhiều người thường nhầm lẫn gain với volume. Gain được sử dụng tương tự như các núm hiệu chỉnh khác, Nó được sử dụng để lọc lấy loại âm thanh bạn mong muốn chứ không phải âm lượng. Sự thảy đổi của gain sẽ làm thay đổi âm thanh. Trong khi volume chỉ thay đổi âm lượng đầu ra của bạn lớn đến mức nào.

Hướng dẫn sử dụng núm vặn EQ-Equalization

Đối với những bạn mới làm quen và học cách sử dụng mixer thì EQ là điều các bạn cảm thấy khó khăn khi tiếp cận với chúng. EQ thực chất là đề cập đến việc kiểm soát tần số nhất định để đạt được âm thanh như mong muốn. Đồng thời chúng loại bỏ các tín hiệu ồn và nhiễu không mong muốn. Hầu hết các mixer thì EQ đều năm bên dưới Gain, nó có thể bao gồm các giá trị từ 1-13 đối với các loại núm vặn và từ 3-33 đối với loại thanh trượt.

Các loại mixer 

Để hiểu rõ về hướng dẫn sử dụng mixer cơ bản, trước hết bạn cần biết các loại mixer trên thị trường. Có 5 loại mixer phổ biến là:

• Mixer mini: có 1 núm vặn có tác dụng là khi vặn theo chiều kim đồng hồ thì tầng số cao được tăng cường, tầng số thấp bị cắt đi và ngược lại.
• Mixer analog: Đây là dòng mixer thườn có từ 2 đến 3 núm để căn bằng tầng số đó là bass, treble hoặc low, mid, high.
• Mixer analog hoạt động theo digital: Đây là dòng mixer cỡ lớn có đầy đủ các cặp núm.
• Mixer digital: Chúng thường chưa các thanh trượt thay vì núm vặt, mỗi thanh trượt đều được setup các giá tần số theo các nấc. Di chuyển thanh gạt để chọn các tần số tương ứng.
• Mixer DJ: Đây là dòng mixer đặc biệt, các dòng cỡ thường thường có thiết kế thêm các đĩa. Hệ thống nút điều chỉnh đầy đủ, chuyên nghiệp hơn.

Cách sử dụng EQ mixer 

Đối với loại mixer có đồ học thì nếu bạn coi dải EQ là một đường lối thì tần số trung tâm bạn cần đặt là ở giữa vùng lồi đó. Còn đối với người mới bắt đầu chúng tôi hướng dẫn sử dụng mixer tốt hơn hết là bạn nên để dải EQ phẳng (tức là không tăng hoặc cắt tần số).

Khi bạn sử dụng thành thạo rồi bạn có thể chỉnh có dải tần có phần lồi trung tâm. Tuy nhiên đồi hỏi bạn cần phải có sự mày mò nghiên cứu. Bạn cũng nên biết rằng, mixer có thể thay đổi âm thanh trở nên ổn và hay hơn. Nhưng nó không thể biến một âm thanh tồi trở nên hay hơn nhé.

Hướng dẫn sử dụng cổng kết nối thiết bị ngoại vi – Auxiliary Outputs

Thiết bị ngoại vi hay thiết bị phụ trợ là những công cụ hữu ích. Bạn có hình dung tín hiệu của bạn theo:

• Đi vào từ các channel – kênh
• Xuống Gain để tăng với mức âm lượng
• Xuống EQ để tăng cường hoặc cắt bớt tần số
• Sau đó bạn vặn núm AUX

Núm AUX có tác dụng là điều khiển tín hiệu từ kênh tương ứng để đưa ra thiết bị ngoại vi đầu ra.

Hướng dẫn sử dụng mixer qua các núm Fader, PFL and AFL, Pre/Post Fader Auxes

Tuỳ vào từng dòng mixer sẽ có hoặc không các thanh điều chỉnh này. Tuy nhiên để sử dụng mixer lớn thì không thẻ bỏ qua việc điều chỉnh Fader.

Hướng dẫn sử dụng các Fader của mixer 

Fader được sử dụng để đặt âm lượng của tín hiệu của kênh nào đó của mixer. Đây là thành phần cơ bản nhát trên bất kỳ dải kênh nào.

Fader bản chất là thanh trượt điều chỉnh âm lượng. Nó được sử dụng trên các bus. Ngõ AUX được chia thành 2 loại là:

• Pre Fader: Tín hiệu không đi qua volume, điều đó có nghĩa là khi bạn vặn núm trên các kênh của AUX thì không ảnh hưởng đến âm thanh của thiết bị AUX đó
• Post-Fader: Tín hiệu đi qua volume, điều đó có nghĩa là khi bạn vặn núm trên các kênh của AUX đó thì âm thanh ra trên thiết bị đó sẽ thay đổi.

Tuy nhiên trong các mixer thường mặc định pre Fader. Điều này có nghĩa là việc vặn núm AUX của một kênh sẽ không ảnh hưởng đến âm thanh của kênh đó trong thiết bị đó. Các loại mixer vừa và lớn cho phép chuyển đổi từ  Pre-Fader sang Post-Fader và ngược lại.

Hướng dẫn sử dụng Pre/Post Fader của mixer 

Để bạn hiểu rõ về cách sử dụng Pre/Post Fader của mixer, Lạc Việt Audio xin đưa ra một ví dụ như sau:

Nếu bạn đang lắp một số loa âm trần cho một sự kiện thưởng tức âm thanh để giúp tạo ra các tần số thấp cho guitar bass và trên sân khấu có lắp loa kiểm âm. Khi dó bạn sẽ đặt pre Fader cho loa kiểm âm. Điều này giúp các điều chỉnh tín hiệu trên mixer không làm ảnh hưởng đến âm thanh ra trên loa kiểm âm

Sau đó lại lại muốn cài đặt Post-fader cho loa siêu trầm. Khi đó bạn chỉnh âm cho kênh guitar bass mà không làm ảnh hưởng đến loa kiểm âm trong khi đó âm trầm được tăng cường cho loa siêu trầm và loa chính.

Hầu hết trên các bộ mixer cỡ vừa và lớn đều có các ổ cắm tai nghe cho kỹ thuật viên âm thanh sử dụng. Bạn sẽ thấy một nút gần bên mỗi thanh gạt fader có nhãn là PFL. Nó là viết tắt của Pre-Fader-Listen. Nó sẽ cho phép bạn nghe trực tiếp tín hiệu trong bất kỳ kênh nào thông qua tai nghe mà không bị ảnh hưởng khi vặn các thanh gạt fader.

Bạn cũng có thể thấy một nút gần các cổng đầu ra của AUX có nhãn là AFL (là viết tắt của After- Fader-Listen). Chúng là tổng hợp các hiệu chỉnh Fader trên các cổng ra thiết bị ngoại vi. Khi bạn cắm tai nghe vào đó thì sẽ nghe được âm thanh sau khi bạn đã hiệu chỉnh các thanh gạt Fader trên các kênh của AUX.

Hướng dẫn sử dụng PAN của mixer 

Ngay phía trên Fader và phía sau của AUX là một núm xoay. Nếu chỉnh về bên trái thì tín hiệu ở kênh này sẽ tới loa trái nhiều hơn. Ngược lại, chỉnh về bên phải sẽ nghe tín hiệu của kênh này tại loa phải nhiều hơn. Thông thường được chỉnh ở vị trí 12 giờ để cân bằng hai bên.

Hướng dẫn sử dụng mixer:Buses (subgroups), Main Mix, VCA’s

Hẫu hết trên các máy trộn có vừa và lớn đều có ít nhất 1 bus hoặc 1 subgroup. Nhiều loại còn có tới hơn 10 bus. Bus là một hệ thống định tuyến. Sẽ có các nút gần Fader cho phép bạn gắn các kênh cho một hoặc nhiều bus. Hãy tưởng tượng bus là một chiếc hộp chưa tín hiệu của các kênh

Cách sử dụng bus

Gán tất cả các kênh trống (floor tom, hight-bat, kick, hi lo-tom, snare,…) vào một bus. Bằng cách này các kỹ thuật viên có thể thay đổi âm lượng của bộ trống trong tổng phản hồi mà không phải thay đổi từng Fader trên mỗi kênh. Bạn có thể sử dụng cho các mục đích khác như:

• Nhóm ca sĩ bao gồm: giọng nam, giọng nữ
• Các nhạc cụ như: guitar, sáo, violon,…

Lưu ý: Việc thay đổi âm lượng trên bus không tương đương với việc thay đổi fader trên tất cả các kênh. Nó chỉ thay đổi âm lượng của hỗn hợp các kênh. Các channel có thể gắn cho nhiều bus và việc thay đổi âm lượng của một bus không làm thay đổi âm lượng trên những bus khác.

Cách sử dụng Main mix

Mỗi nhóm nhỏ – subgroup lại có một nút cho phép gán tới main mix . Trong hầu hết các trường hợp, người dùng muốn tổng hợp mọi thứ vào main mix. Nhờ vậy bạn có thể điều khiển âm lượng tổng thể chỉ với một thao tác cài đặt.

Tuy nhiên đôi khi bạn muốn một subgroup độc lập với main mix. Thông thường mỗi subgroup sẽ có một bộ chỉnh âm trái và phải. Nó cho phép bạn điều chỉnh âm thanh lệch về loa bên trái hoặc bên phải của bản phối nhỏ đó. Bản phối chính cũng có thể là âm thanh nổi – stereo. Sẽ có 2 đầu ra của mixer cho phép bạn kết hợp hiệu ứng trái phải.

Tuy nhiên một số mixer khác có một nút cho phép gán main mix với bất kỳ subgroup nào cho bộ chỉnh âm đơn – mono. Đầu ra của nó là một dây để nối với cả loa trái và loa phải của bản phối. Nó cho phép tất cả các tín hiệu của các kênh được phát ra cả hai loa. Tuy nhiên nó cũng có thể phát ra loa trái và loa phải theo bất kỳ bản phối nào bạn tạo ra.

Cách sử dụng VCA

VCA tương tự như bus nhưng nó làm thay đổi toàn bộ âm lượng trên các kênh khi bạn điều chỉnh âm lượng tổng thể. Do đó post-fader cũng sẽ bị ảnh hưởng. VCA chỉ được tích hợp trong các bộ mxier cỡ lớn hơn.

Hướng dẫn cách thiết lập các mức độ âm thanh phù hợp

• Thiết lập được các kênh đầu vào cho phù hợp như (micro vocal, guitar, trống vv.).
• Đặt FX trên mỗi kênh vào vị trí 12 giờ.
• Kéo Fader Effects xuống hoàn toàn.
• Cấp tín hiệu vào (bằng cách đọc hoặc hát vào micro, chơi guitar, trống…) trên các kênh được lựa chọn.
• Mở volume FX trên kênh lựa chọn cho đến khi đèn CLIP (LED đỏ) thỉnh thoảng chớp sáng là tốt nhất. Nếu đèn LED màu đỏ sáng lâu mà không chớp là tín hiệu vào quá lớn, lúc đó hãy giảm FX của kênh đã chọn xuống.
• Đẩy Fader Effects tới vị trí 0dB là mức độ trung bình của tín hiệu đầu ra bộ xử lý FX.
• Để tăng hoặc giảm FX của từng kênh, chỉ cần điều chỉnh volume FX của kênh đó cho phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Một số lưu ý khi sử dụng bàn mixer

Khi sử dụng bàn mixer, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Các bàn mixer thường có rất nhiều đường tín hiệu, tuy nhiên khi sử dụng, bạn đừng bao giờ cho các đường tín hiệu có bằng nhau ở cách điều chỉnh. Với mỗi nhạc cụ, nguồn âm thanh khác nhau sẽ có mức độ điều chỉnh khác nhau. Tuỳ vào từng lúc, từng chương trình mà ta xác định cái gọi là chính, các gọi là phụ.
• Với ác bài hát mà nhiều người dùng hát, hãy xử lý cho tiếng ca ngọt ngào, truyền cảm hứng nhưng với các bài hát nhanh gọn mang tính hài hước thì sự rõ lời là cần thiết nhất.
• Khi có nhiều mic ca hoạt động cùng lúc thì không nên để các tần số hoạt động quá cao hoạt quá trầm sẽ làm ra hiện tượng cộng âm hoặc âm gây khó chịu cho người nghe.
• Khi hát song ca thì cần điều chỉnh nhanh nhẹn xem ai là người hát chính, hát bè để xử lý âm thanh cho khéo tạo hiệu ứng nổi bật giữa 2 người.
• Khi biểu diễn với ban nhạc mà không có điều kiện tập trước bắt buộc phải cân các tín hiệu trên Monitor thật kỹ và hài hoà cho ban nhạc nghe đồng đều và rõ nét rối mới lo đến bên ngoài.
• Khi có sự cố phải thật bình tĩnh, không vội vàng hấp tấp

Các bạn muốn sử dụng mixer một cách nhuần nhuyễn bắt buộc các bạn phải hiểu từ những cái cơ bản nhất sau đó mới tới những cái nâng cao. Trên đây là hướng dẫn sử dụng mixer cơ bản nhất cho người mới vào nghề. Hy vọng những thông tin trên giúp bạn làm quen dễ dàng với mixer.

Tuy nhiên, nếu bạn không phải là người chuyên các thiết bị âm thanh, không sử dụng thường xuyên hoặc sử dụng cho dàn karaoke gia đình thì bạn nên nhờ tới các chuyên gia để tránh mất thời gian thậm chí là hư hỏng thiết bị. Lạc Việt Audio – chúng tôi có hệ thống các kỹ thuật viên chuyên sử dụng mixer sẽ hỗ trợ bạn mọi lúc mọi nơi. Nếu có thắc mắc gì hãy liên hệ tới số điện thoại 0982 655 355 hoặc để lại bình luận bên dưới để được tư vấn nhanh nhất nhé.

Duy Shinota

Là người kinh doanh trong lĩnh vực âm thanh hơn 15 năm qua ,tôi hiện là giám đốc tại Lạc Việt Audio -nhà phân phối thiết bị âm thanh số 1 Việt Nam.Chúng tôi chuyên cung cấp và setup các sản phẩm thiết bị và hệ thống âm thanh chuyên nghiệp có chất lượng tốt nhất cùng mức giá cạnh tranh hàng đầu tại thị trường trong nước