Nội dung
Hát bè, một khía cạnh quan trọng trong âm nhạc, đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong nhiều bản nhạc và biểu diễn sân khấu. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm này và cách thực hiện hát bè một cách đúng kỹ thuật. Vì vậy, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về hát bè là gì và những nguyên tắc cơ bản để thực hiện hát bè đúng kỹ thuật ngay dưới đây nhé.
Định nghĩa hát bè là gì?
Để tìm hiểu kỹ thuật hát bè chuẩn nhất, trước tiên chúng ta cùng tìm hiểu hát bè là gì ngay dưới đây:
Hát bè là gì?
Hát bè là kỹ thuật hát xuất hiện khi có từ hai giọng ca trở lên như song ca, tốp ca, đồng ca hay dàn hợp xướng.
Bè cũng có bè chính và bè phụ họa kết hợp chặt chẽ với nhau để hỗ trợ cho giọng ca chính.
Vai trò của hát bè là gì?
Trong bản nhạc, vai trò của hát bè là tạo ra các phần hòa âm, tạo điểm nhấn và bổ sung vào phần trình diễn chính. Dưới đây là những vai trò quan trọng mà hát bè đóng góp trong bản nhạc:
- Tạo hòa âm và đệm âm: Hát bè thường đảm nhận vai trò tạo ra các phần hòa âm và đệm âm trong bản nhạc. Bằng cách hát các phần nhịp điệu, bassline hoặc các giọng hòa khác, hát bè tạo ra sự phong phú và đa dạng âm thanh, làm cho bản nhạc trở nên sôi động và sống động hơn.
- Tạo điểm nhấn và sự đa dạng: Hát bè có thể được sử dụng để tạo ra các điểm nhấn và sự đa dạng trong bản nhạc. Các phần hát bè có thể được đặt vào những điểm cao trên giai điệu để tạo ra sự nhấn mạnh và tăng thêm sự hứng khởi. Hơn nữa, bằng cách thay đổi các phần hát bè trong suốt bản nhạc, người sáng tác có thể tạo ra sự thay đổi và sự phát triển trong cấu trúc và diễn biến của bài hát.
- Tăng cường phần trình diễn chính: Hát bè thường được sử dụng để bổ sung và tăng cường phần trình diễn chính của một ca sĩ hoặc ban nhạc. Bằng cách hát các phần hòa âm, hát đệm, hoặc hát các phần đặc biệt như cầu, hồi, hoặc giai điệu bè, hát bè giúp tạo ra sự độc đáo và tạo nên một tầng lớp âm thanh phong phú và đa chiều.
- Tạo sự hòa giọng và tương tác giữa các giọng ca: Hát bè cho phép tạo ra sự hòa giọng và tương tác giữa các giọng ca trong bản nhạc. Bằng cách hát các phần hòa âm hoặc hát bè đệm, các giọng ca có thể tạo ra hiệu ứng âm nhạc tương đồng và cùng nhau tạo ra một sự kết hợp và cân bằng giữa các giọng ca khác nhau.
Đặc điểm của hát bè là gì?
Hát bè có tầm quan trọng không thua kém gì với giọng ca chính, bè có một số điểm đặc trưng như:
- Tiếng bè thường nhỏ hơn giọng ca chính khá nhiều.
- Bè vẫn cần có tone và giọng hợp lý để hát, thông thường nếu là bè đuổi sẽ sử dụng tone cùng hoặc cao hơn chút còn nếu là bè hòa âm sẽ sử dụng 1 tone thấp và 1 tone cao hơn giọng chính.
- Hát bè thường không hát lại giống với giọng ca chính mà chỉ hát từ, câu giống hoặc thậm chí là khác hoàn toàn với lời của người hát chính.
- Mỗi giọng ca hoặc ca sĩ trong hát bè đều có giai điệu hoặc phần riêng biệt để hát, kết hợp với các phần khác để tạo ra một âm thanh hài hòa.
- Kỹ thuật hát bè có thể sử dụng linh hoạt trong nhiều thế loại như pop, nhạc rock, nhạc jazz, nhạc cổ điển,….
Có mấy loại hát bè?
Có 2 kiểu hát bè bao gồm:
- Bè hòa âm: bao gồm 2 hoặc nhiều người hát cùng lúc, trong đó sẽ có giọng trầm và giọng bổng.
- Bè phức điệu: khác với bè hòa âm, bè phức điệu sẽ hát không cùng một lúc, gồm người đảm nhận hát trước và người đảm nhận hát sau , hay còn gọi là “Hát bè đuổi”.
Một ví dụ về bè hòa âm:
Phân loại giọng hát bè
Quy định trong Hát bè sẽ phân loại về giọng hát thành:
- Giọng nam trầm (Bass)
- Giọng nam trung (Baritone)
- Giọng nam cao (Tenor)
- Giọng nữ trầm (Contralto)
- Giọng nữ trung (Mezzo-soprano)
- Giọng nữ cao (Soprano)
Từ các loại giọng hát, người ta đã tạo ra các hình thức hát 2 bè, 3 bè, 4 bè. Trên cơ sở giọng hát và cách phân chia bè hát, có thể xây dựng dàn hợp xướng các kiểu;
- Hợp xướng giọng nữ
- Hợp xướng giọng nam
- Hợp xướng giọng nam và nữ
- Hợp xướng thiếu nhi
Quy tắc phối bè khi thực hiện hát bè
Có 3 quy tắc phối bè thường gặp khi hát:
Bè quãng 8
Bè quãng 8 là kỹ thuật hát bè đơn giản nhất, người đảm nhận phần bè chính và bè phụ sẽ hát giai điệu có trong bài hát cùng lúc với nhau với cao độ cách nhau một quãng 8.
Chúng ta sẽ thường bắt gặp kỹ thuật hát bè này khá nhiều trong phần biểu diễn song ca nam nữ vì giọng nam và giọng nữ được cấu tạo sẵn đã có cao độ cách nhau một quãng 8 nên việc thực hiện sẽ rất dễ dàng.
Bè quãng 3
Bè quãng 3: kỹ thuật hát bè này sẽ phải đòi hỏi quá trình luyện tập cảm nhận và hát với cao độ nâng cao hơn, người đảm nhận phần bè phụ sẽ hát giai điệu có trong bài hát cùng lúc với bè chính bằng cao độ cách nhau một quãng 3.
Bè quãng 5: tương tự với bè quãng 3, khi bè quãng 5 người đảm nhận phần bè phụ sẽ hát giai điệu có trong bài hát cùng lúc với bè chính đảm bao cao độ cách nhau một quãng 5.
Bè tùy ý theo 1 giai điệu biệt lập: kỹ thuật này sẽ mang tính sáng tạo hơn rất nhiều từ người hát và đòi hỏi mức độ chuyên môn về khả năng xác định quãng, lắng nghe hợp âm phải thật tốt.
Khi tham gia hát bè, dưới đây là một số lưu ý quan trọng:
- Lắng nghe và tương tác: Lắng nghe các giọng ca khác và tương tác với nhau trong quá trình hát bè. Cố gắng hòa giọng và hài hòa với các thành viên khác để tạo ra một âm thanh đồng điệu.
- Đồng bộ với nhịp điệu và giai điệu: Đảm bảo rằng bạn hát bè đúng nhịp điệu và giai điệu của bài hát. Giữ đúng thời gian và cảm nhận sự thay đổi trong âm nhạc để có thể hòa nhập tốt với nhóm.
- Cân nhắc âm lượng và cường độ: Điều chỉnh âm lượng và cường độ của giọng hát để phù hợp với ngữ cảnh và cảm xúc của bài hát. Đừng quá mạnh mẽ hoặc quá yếu để tránh làm mất cân bằng âm thanh.
- Tuân thủ cấu trúc và lời bài hát: Đảm bảo rằng bạn tuân thủ cấu trúc và lời bài hát. Hãy biết lúc nào bạn nên hát các phần chính, các phần hát bè và các phần lặp lại để tạo ra một mẫu âm thanh hài hòa và mạch lạc.
- Tự tin và tận hưởng: Hãy tự tin vào khả năng của mình và tận hưởng quá trình hát bè. Đừng quá lo lắng về việc hoàn hảo mà hãy tập trung vào việc tạo ra một môi trường vui vẻ và sáng tạo.
- Tập luyện và rèn kỹ năng: Hãy tập luyện và rèn kỹ năng hát bè để ngày càng cải thiện khả năng âm nhạc của mình. Tham gia vào các nhóm hát bè, lớp học âm nhạc hoặc có người hướng dẫn để nhận được phản hồi và chỉ dẫn.
- Tôn trọng và hợp tác: Tôn trọng ý kiến và đóng góp của mọi người trong nhóm. Hợp tác với nhau để tạo ra một âm thanh tốt nhất có thể và tạo nên một môi trường thoải mái và hòa đồng.
Cách hát bè đơn giản nhất
- Để học được cách hát bè đầu tiên bạn cần nắm rõ được nhạc lý cơ bản, nắm rõ được nốt trong bài hát. Như vậy thì khi bắt đầu tập bè bạn sẽ không bị bỡ ngỡ. Quan trọng nhất đó là phải hiểu về quãng, cao độ để bè không bị lệch tone nhạc, lệch nhịp, quãng với người hát chính.
- Ban đầu tập hát bè có thể khiến bạn không quen, nên hãy nghe lại những ca khúc có phần bè đã được nghiên cứu và dựng, phối bởi những nhạc sĩ hòa âm chuyên nghiệp và tập hát theo.
- Dần dần khi bạn đã có khả năng cảm âm tốt hơn thì khi một bài hát bạn sẽ biết khi nào cần bè và nhịp điệu, quãng, cao độ như thế nào cho phù hợp.
- Cần đảm bảo được giai điệu của phần bè bám theo giai điệu chính và bổ trợ cho giọng chính tốt nhất. Với những bạn mới tập thì miễn sao giọng hát không ngang với hợp âm bài hát là được, không cần quá cầu toàn. Sau một thời gian luyện tập thường xuyên bạn sẽ cảm nhận được cách bè hợp lý nhất.
Một số bài hát, bản nhạc có phần bè bạn nên thưởng thức
Dưới đây là một số ca khúc có dàn hát bè chất lượng nhất:
Hát bè cần có một hệ thống âm thanh chất lượng
Khi hát bè, hệ thống âm thanh chất lượng là yếu tố vô cùng quan trọng để tạo ra những trải nghiệm âm thanh tốt.
- Loa: Chọn loa có khả năng tái tạo âm thanh rõ ràng và chi tiết, phù hợp với quy mô và không gian mà bạn hát bè. Bạn có thể lựa chọn các dòng loa karaoke, loa hội trường hoặc các dòng loa âm trần có dải tần số rộng để đảm bảo tái tạo được cả những âm trầm.
- Mixer: Một mixer âm thanh cho phép bạn điều chỉnh âm lượng, cân bằng và hiệu ứng âm thanh. Nó giúp cân bằng âm thanh từ các nguồn khác nhau, như micro, nhạc cụ và máy phát nhạc.
- Micro: Chọn micro phù hợp với nhu cầu hát bè của bạn. Bạn có thể sử dụng các dòng micro không dây hoặc micro ca sĩ tùy thuộc vào nhu cầu và phong cách biểu diễn.
- Cục đẩy công suất: Cục đẩy cần cung cấp đủ công suất và điều chỉnh âm lượng một cách linh hoạt.
- Hệ thống âm thanh: Lựa chọn thiết bị phù hợp với hệ thống âm thanh của bạn. Mỗi hệ thống âm thanh hội trường, sân khấu, biểu diễn khác nhau sẽ có cách chọn thiết bị khác nhau.
Một số câu hỏi liên quan tới ” hát bè là gì?”
Bè đuổi là dạng hợp ca hay đồng ca ,có từ 2 người trở lên , mỗi người hát mỗi tông khác nhau , trầm hoặc bổng hay trung bình , nhưng các nốt nhạc phải cùng nằm trong 1 hợp âm,và cùng giá trị thời gian.
Tác phẩm âm nhạc có thể trình bày dưới hình thức một bè hoặc nhiều bè. Từ các loại giọng hát, người ta có thể tạo ra các hình thức hát 2 bè, 3 bè hoặc 4 bè, … và xây dựng thành các dàn hợp xướng: Hợp xướng giọng nữ Hợp xướng giọng nam
Trong nghệ thuật biểu diễn ca hát, khi hát từ 2 người trở lên (song ca, tốp ca, đồng ca và hợp xướng), người ta có thể hát bè. Thông thường, hát bè bao giờ cũng có bè chính và bè phụ họa.
Người ta có thể hát từ 2 bè đến 4,5 bè,… Dù hát kiểu nào thì sự hòa hợp âm thanh vẫn là tiêu chuẩn cao nhất để đánh giá cách trình diễn đầy tính nghệ thuật này.
- Độ chính xác của nốt nhạc: Một trong những lỗi phổ biến nhất trong bè là hát sai nốt nhạc. Điều này có thể xảy ra khi ca sĩ không lắng nghe cẩn thận các giọng khác hoặc không tự tin về độ chính xác của nốt nhạc của mình.
- Hát quá lớn: Lỗi phổ biến khác là hát quá to hoặc mạnh mẽ, khiến giọng của ca sĩ chìm khuất các giọng khác và làm mất cân bằng của trong hát bè.
- Thiếu tính tương hợp giữa các giọng: Kỹ thuật hát bè yêu cầu mỗi giọng hát phối hợp một cách mượt mà với các giọng khác, hát quá nổi bật hoặc không phối hợp tốt có thể làm mất cân bằng của bài hát.
- Âm vần không đồng nhất: Các âm vần đồng nhất là rất quan trọng để tạo ra đoạn bè mượt mà và đồng bộ. Nếu một ca sĩ không phù hợp với âm vần của các ca sĩ khác, nó có thể tạo ra hiệu ứng gây khó chịu.
- Kiểm soát hơi thở kém: Kiểm soát hơi thở là rất quan trọng trong ca hát, một nghệ sĩ hát bè không giữ được hơi thở hoặc lấy hơi thở không đúng chỗ có thể làm mất luồng khi hát bè biểu diễn.
Trên đây là một số thông tin về hát bè cũng như cách hát bè đúng kỹ thuật nhất. Hy vọng những thông tin này giúp bạn hiểu hơn về hát bè là gì và có thể thực hiện đúng cách nhất. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về hát bè hoặc các thiết bị âm thanh, hãy liên hệ ngay cho Lạc Việt Audio qua số điện thoại 0982 655 355 để được tư vấn chi tiết nhé.
Là người kinh doanh trong lĩnh vực âm thanh hơn 15 năm qua ,tôi hiện là giám đốc tại Lạc Việt Audio -nhà phân phối thiết bị âm thanh số 1 Việt Nam.Chúng tôi chuyên cung cấp và setup các sản phẩm thiết bị và hệ thống âm thanh chuyên nghiệp có chất lượng tốt nhất cùng mức giá cạnh tranh hàng đầu tại thị trường trong nước
